(Dân trí) – Vụ sụt lún đường dẫn cầu Hòa Bình (Tây Ninh) đặt ra dấu hỏi ở khâu khảo sát, thiết kế nền đường. Nếu phát hiện được túi bùn và áp dụng xử lý nền đất yếu, sự cố có thể đã không xảy ra.
Hai ngày sau vụ sụt lún đường dẫn cầu Hòa Bình tại tỉnh Tây Ninh khiến 6 người bị thương, căn nguyên của sự cố chưa được sáng tỏ. Thông tin bên dưới nền đường có “túi bùn” mà địa phương đưa ra lý giải phần nào hiện tượng sụt lún, nhưng chưa làm rõ được đơn vị chịu trách nhiệm.
Vì sao một dự án hạ tầng thiết thực, xuất phát từ chủ trương đầu tư đường sá phát triển kinh tế – xã hội và quốc phòng – an ninh tại vùng biên, trở thành cái bẫy suýt lấy mạng người?
Từ niềm vui khánh thành đến dấu hỏi chất lượng
Theo Cổng thông tin điện tử tỉnh Tây Ninh, đoạn đường qua kênh Sóc Hòa Hội nối 2 xã Hòa Hội và Hòa Thạnh (huyện Châu Thành) từng có một cây cầu Hòa Bình cũ được xây dựng từ thập niên 1980. Cầu có diện tích hẹp, chịu tải trọng thấp gây khó khăn cho xe cộ qua lại.
Cách đây một năm, UBND huyện Châu Thành triển khai dự án xây dựng cầu Hòa Bình mới với thiết kế mặt đường rộng hơn, kèm hạng mục đường dẫn hai đầu cầu. Công trình có tổng mức đầu tư hơn 37 tỷ đồng, được khánh thành ngày 25/4 để chào mừng kỷ niệm 50 năm thống nhất đất nước.
Dự án cầu mới có tổng chiều dài 450m, rộng 12m. Trong đó, chiều dài cầu là 39,3m, chiều dài đường dẫn hai bên là 410,7m.
Cây cầu khang trang được thông xe là niềm phấn khởi với người dân địa phương, đặt trong bối cảnh Hòa Hội, Hòa Thạnh là các xã vùng biên, nằm cách biên giới Campuchia chưa đầy 5km.
Tuy nhiên, “niềm vui ngắn chẳng tày gang”. Rạng sáng 11/5, đoạn đường dẫn nằm sát mố cầu bất ngờ sụt lún. Khi trời chập choạng, một ô tô và hai xe máy sa xuống khe nứt. Vụ việc khiến sáu người bị thương.
Khi trời sáng rõ, cảnh tượng kinh hoàng như động đất hiện ra. Một nửa mặt đường dẫn bị đứt gãy, sụt trượt khỏi mái taluy với độ sâu gần 3m. Xác một chiếc xe máy kẹt trong khe nứt. Chiếc ô tô hiệu Toyota Vios lật nghiêng, hư hỏng nặng.
Báo cáo của UBND huyện Châu Thành và Sở Xây dựng tỉnh Tây Ninh cho biết, nguyên nhân được dự đoán là túi bùn cục bộ nằm bên dưới đường dẫn cầu bị trượt, gây sụt lún nền, mặt đường.
Đến khi sự cố xảy ra, người dân mới được biết công trình chưa được nghiệm thu, bàn giao giữa nhà thầu và chủ đầu tư. Trước đó, Cổng thông tin điện tử tỉnh Tây Ninh đã đăng tin công trình được khánh thành, đưa vào sử dụng sớm hơn dự kiến 1,5 tháng.
Vì sao không phát hiện túi bùn?
Trao đổi với phóng viên Dân trí, Tiến sĩ Bùi Mẫn – chuyên gia địa chất – cho biết, hiện tượng sạt trượt nền đường nhiều khả năng bắt nguồn từ sự tồn tại của một túi bùn bên dưới, đúng như nhận định ban đầu của cơ quan chức năng.
“Túi bùn kết hợp với lượng mưa lớn có thể gây ra hiện tượng sụt lún theo phương thẳng đứng, đồng thời kéo theo trượt tổng thể theo phương ngang”, TS Mẫn phân tích.
Hình ảnh tại hiện trường cho thấy rõ dấu hiệu sụt lún với vết cắt nền đường theo phương thẳng đứng, trong khi khu vực ruộng lúa kế bên bị đùn lên tạo thành gò cao, đặc điểm điển hình của trượt ngang.
Tuy nhiên, theo ông, các yếu tố như túi bùn, địa chất yếu, thay đổi mực nước ngầm hay nước mặt do mưa… đều là những rủi ro có thể dự báo trước trong giai đoạn khảo sát địa chất, và trách nhiệm này thuộc về đơn vị tư vấn thiết kế.
Đơn vị tư vấn thiết kế phải có trách nhiệm đánh giá và dự đoán trước các nguy cơ như sụt lún do túi bùn, trượt ngang do nền đất yếu, thay đổi áp lực nước lỗ rỗng do biến động mực nước ngầm, hiện tượng trượt sâu, cố kết, từ biến (creep), nứt do co ngót… từ đó, đề xuất các giải pháp kỹ thuật phù hợp để công trình đảm bảo ổn định trong cả điều kiện thời tiết bất lợi.
“Trong một số trường hợp, có thể cân nhắc phương án kéo dài cầu thay vì đắp cao trên nền bùn yếu”, Tiến sĩ Bùi Mẫn nhấn mạnh.
Từ nguyên tắc đó, vị chuyên gia cho rằng cần làm rõ một số vấn đề trọng yếu: Liệu đơn vị tư vấn có thực hiện khảo sát địa chất đầy đủ hay không? Mật độ các hố khoan có đủ để nhận diện rủi ro? Vì sao túi bùn, yếu tố địa chất quan trọng, dẫn đến mất ổn định nền đường, lại không được phát hiện hay giải quyết trong quá trình thiết kế?
Tiến sĩ Bùi Mẫn cũng lưu ý rằng, ở các đoạn đường đắp thấp, việc bố trí khoảng cách hố khoan theo tiêu chuẩn có thể chấp nhận được nhằm tối ưu chi phí khảo sát. Tuy nhiên, vị trí sụt lún nằm gần mố cầu như sự cố vừa qua là khu vực trọng yếu, có nền đắp cao, nguy cơ sạt trượt phức tạp theo nhiều phương. Do đó, khảo sát địa chất tại khu vực này cần được thực hiện kỹ lưỡng và chi tiết hơn.
Trao đổi với phóng viên, một kỹ sư cầu đường tại TPHCM cho biết, cần phân định rõ trách nhiệm giữa chủ đầu tư và nhà thầu thi công trong vụ sụt lún đường tại Tây Ninh. Điều này sẽ xác định bên nào phải chịu chi phí khắc phục thiệt hại.
Bên cạnh giả thuyết cho rằng, trách nhiệm thuộc về tư vấn thiết kế, cũng không loại trừ việc nhà thầu thi công có sai sót. Việc mặt đường bị sụt lún để lộ ra các lớp áo đường cũng là dịp để nhà chức trách thẩm định xem nhà thầu đã tuân thủ thiết kế thi công như thế nào.
Trường hợp nhà thầu làm sai thiết kế, sai biện pháp thi công hoặc nghiêm trọng hơn là rút ruột công trình, nhà thầu sẽ phải chịu trách nhiệm.
Tuy nhiên, nếu kết quả điều tra nguyên nhân xác định nhà thầu thi công đúng thiết kế và quy trình; lỗi do thiết kế sai hoặc khảo sát nền móng không đầy đủ… thì trách nhiệm thuộc về đơn vị tư vấn thiết kế, tư vấn khảo sát địa chất, hoặc cả chủ đầu tư nếu có thiếu sót trong phê duyệt, giám sát.
Liên quan đến vụ việc, Bộ Xây dựng đã yêu cầu UBND tỉnh Tây Ninh chỉ đạo Sở Xây dựng và các đơn vị liên quan phân luồng, đảm bảo an toàn cho người và phương tiện. UBND tỉnh phải khẩn trương xác định nguyên nhân, đề xuất giải pháp xử lý, khắc phục, đảm bảo chất lượng công trình và báo cáo kết quả về cơ quan có thẩm quyền.
>>>> Xem thêm: Vụ phát hiện nhiều bộ xương trong hang đá: Nghi đưa từ nơi khác đến
