Dantrithethao – Vụ việc liên quan đến bà Mai Thị Hồng Hạnh, Chủ tịch Công ty Xuyên Việt Oil, đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về sự cần thiết phải có quy định nghiêm ngặt hơn về việc nhận quà biếu có giá trị lớn và vấn đề làm giàu bất chính. Theo kết luận điều tra, sau khi Công ty Xuyên Việt Oil được cấp phép hoạt động, bà Hạnh đã mời ông Nguyễn Lộc An, nguyên Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước thuộc Bộ Công Thương, tới nhà dùng bữa và “tặng” ông một chiếc đồng hồ Patek Philippe. Ông An khai rằng ông đã bán chiếc đồng hồ này với giá 23.000 USD.
Bên cạnh đó, có 7 bị can khác bị truy tố vì tội nhận hối lộ, trong đó ông Lê Đức Thọ, cựu Bí thư Tỉnh ủy Bến Tre, đã nhận nhiều vật phẩm giá trị từ bà Hạnh, bao gồm một chiếc đồng hồ Patek Philippe trị giá 421.000 USD, một bộ gậy golf Honma trị giá 1,1 tỷ đồng, một chiếc ô tô Mercedes S450 Luxury trị giá 6,7 tỷ đồng, và hơn 1 triệu USD tiền mặt. Đáng chú ý, trong các dịp đặc biệt như sinh nhật hoặc khi ông Thọ nhận chức, bà Hạnh còn tặng ông thêm ba chiếc đồng hồ Patek Philippe khác với tổng giá trị hơn 355.000 USD.
Trung tướng Trần Văn Độ, nguyên Phó Chánh án TAND Tối cao và Chánh án Tòa án Quân sự Trung ương, đã lên tiếng cho rằng những tình tiết của vụ án này lại một lần nữa nhấn mạnh sự cần thiết phải ban hành quy định xử lý tội làm giàu bất chính và nhận quà biếu có giá trị lớn.
Ông Độ từng nhiều lần đề xuất rằng cần có quy định rõ ràng về việc xử lý tội nhận quà biếu giá trị lớn, vượt quá 50 triệu đồng, và không xuất phát từ công lao động chính đáng. Đồng thời, ông cũng nhấn mạnh về tội làm giàu bất chính, khi một người không thể chứng minh tài sản lớn có được từ nguồn thu nhập hợp pháp thì tài sản đó cần được thu hồi lại cho nhà nước. Ông Độ cũng chỉ ra rằng nhiều quốc gia, trong đó có Trung Quốc, đã thiết lập các quy định về tội làm giàu bất chính.
Ông Độ cho rằng do Việt Nam chưa có quy định cụ thể về tội này, trong khi các chính sách về kiểm soát tài sản và giám sát bản kê khai tài sản còn nhiều kẽ hở, dẫn đến việc những món quà tặng có giá trị lớn như đồng hồ Patek Philippe không bị cơ quan nào giám sát. Thậm chí, khi quan chức sở hữu đồng hồ giá trị như vậy mà không kê khai trong bản kê khai tài sản, cũng không có cơ quan nào có thể can thiệp để xác minh.
Việc Chính phủ từng giao cho Bộ Tư pháp chủ trì xây dựng đề án tịch thu tài sản không qua thủ tục kết tội cũng đã được ông Độ nhắc đến. Đề án này nhằm đưa ra cơ chế xử lý tài sản không rõ nguồn gốc hoặc có liên quan đến tội phạm mà không cần phải thông qua một bản án hình sự như hiện nay.
Trung tướng Trần Văn Độ cũng nhấn mạnh rằng vấn đề chủ yếu là ở quyết tâm và ý chí muốn bổ sung các quy định mới để xử lý triệt để vấn đề này hay không. Ông đề xuất rằng để chống tham nhũng hiệu quả và thu hồi tài sản một cách triệt để, có thể cần phải hy sinh một phần nguyên tắc suy đoán vô tội, đồng thời chuyển một phần trách nhiệm chứng minh sang phía người bị buộc tội.
Một chuyên gia pháp luật khác, người từng tham gia xây dựng Luật Phòng chống tham nhũng (sửa đổi), cũng chia sẻ rằng hệ thống pháp luật hiện tại rất khó để kiểm soát chi tiết, và vụ việc này chỉ ra nhiều kẽ hở trong việc kiểm soát tài sản của quan chức. Nếu tiến tới kiểm soát nguồn gốc tài sản của toàn xã hội và yêu cầu đăng ký, kiểm soát tài sản có giá trị lớn, thì sẽ không còn chỗ cho những vụ việc như quan chức sở hữu đồng hồ Patek Philippe mà không ai biết đến.
>>>>> Xem thêm: Quốc khánh 2/9 được nghỉ 2 ngày, đề xuất kéo dài đến ngày khai giảng
Trong tháng 5 vừa qua, Ban cán sự đảng Bộ Tư pháp đã triển khai kế hoạch thực hiện Quy định số 132-QĐ/TW của Bộ Chính trị về kiểm soát quyền lực, phòng chống tham nhũng, tiêu cực trong hoạt động điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án. Theo đó, các đơn vị chuyên môn tiếp tục nghiên cứu cơ chế thu hồi tài sản bị thất thoát mà không cần qua thủ tục kết tội.
Các chuyên gia luật cho rằng cách tiếp cận này giúp khắc phục những bất cập của phương thức thu hồi tài sản truyền thống, đặc biệt là trong các vụ án kinh tế, tham nhũng. Ưu điểm của cơ chế này là có thể tịch thu tài sản của người phạm tội ngay cả khi họ chưa bị kết án, giúp giải quyết khó khăn lớn nhất của công tác tịch thu tài sản hiện nay.
